اطلاعات و صورت‌های مالی

1. صورتهاي مالي تلفيقي گروه و شرکت سرمايه‌گذاري صندوق بازنشستگي کشوري (سهامي عام) شامل صورتهاي وضعيت‌هاي مالي به تاريخ 29 اسفندماه 1398 و صورت‌هاي سود و زيان، تغييرات در حقوق مالکانه و جريان‌هاي نقدي تلفيقي و همچنين صورت سود و زيان جامع تلفيقي گروه براي سال مالي منتهي به تاريخ مزبور و يادداشت‌هاي توضيحي 1 تا 46 توسط اين سازمان، حسابرسي شده است.

2. مسئوليت تهيه صورت‌هاي مالي ياد شده طبق استانداردهاي حسابداري، با هيئت مديره شرکت است. اين مسئوليت شامل طراحي، اعمال و حفظ کنترل‌هاي داخلي مربوط به تهيه صورت‌هاي مالي است به گونه‌اي که اين صورت‌ها، عاري از تحريف با اهميت ناشي از تقلب يا اشتباه باشد.

3. مسئوليت اين سازمان، اظهار نظر نسبت به صورت‌هاي مالي ياد شده بر اساس حسابرسي انجام شده طبق استانداردهاي حسابرسي است. استانداردهاي مزبور ايجاب مي‌کند اين سازمان الزامات آيين رفتار حرفه‌اي را رعايت و حسابرسي را به گونه‌اي برنامه‌ريزي و اجرا کند که از نبود تحريف با اهميت در صورت‌هاي مالي، اطمينان معقول کسب شود. حسابرسي شامل اجراي روش‌هايي براي کسب شواهد حسابرسي درباره مبالغ و ديگر اطلاعات افشا شده در صورت‌هاي مالي است. انتخاب روش‌هاي حسابرسي، به قضاوت حسابرس، از جمله ارزيابي خطرهاي تحريف با اهميت ناشي از تقلب يا اشتباه در صورت‌هاي مالي، بستگي دارد. براي ارزيابي اين خطرها، کنترل‌هاي داخلي مربوط به تهيه و ارائه صورت‌هاي مالي به منظور طراحي روش‌هاي حسابرسي مناسب شرايط موجود، و نه به قصد اظهار نظر نسبت به اثر بخشي کنترل‌هاي داخلي واحد تجاري، بررسي مي‌شود. حسابرسي همچنين شامل ارزيابي مناسب بودن رويه‌هاي حسابداري استفاده شده و معقول بودن برآوردهاي حسابداري انجام شده توسط هيئت مديره و نيز ارزيابي کليت ارائه صورت‌هاي مالي است. اين سازمان اعتقاد دارد که شواهد حسابرسي کسب شده، براي اظهارنظر مشروط نسبت به صورت‌هاي مالي کافي و مناسب است. همچنين اين سازمان مسئوليت دارد ضمن ايفاي وظايف بازرس قانوني، موارد لازم و نيز موارد عدم رعايت الزامات قانوني مقرر در اصلاحيه قانون تجارت و مفاد اساسنامه شرکت را به مجمع عمومي عادي صاحبان سهام گزارش کند.

4. به شرح يادداشتهاي توضيحي 1-3-22 و 6-22، مبلغ 651ر3 ميليارد‌ ريال (معادل 207ر590ر106 دلار) طلب شرکت فرعي پارس سبا هنگ کنگ از شرکت پيمود (کارگزار مالي فروش محصولات صادراتي، وصول مطالبات ارزي و پرداخت هاي ارزي خريدهاي خارجي شرکت هاي وابسته گروه)‏ مربوط به قبل از سال 1393 مي‏باشد که عليرغم اقدامات حقوقي انجام شده توسط صندوق بازنشستگي کشوري (سهامدار اصلي) بدليل عدم کفايت وثايق و تضامين اخذ شده از شرکت پيمود تاکنون وصول نشده است. همچنين مطالبات شرکت‏هاي فرعي به شرح يادداشت توضيحي 3-22، شامل مبلغ 182ر1 ميليارد ريال اقلام راکد و سنواتي (عمدتا طلب شرکت پارس سبا هنگ کنگ به مبلغ 953 ميليارد ريال از شرکتهاي خارجي و شرکت پيش ساخته صبا آرمه بتن از يکي از اعضا هيئت‎مديره اسبق به مبلغ 35 ميليارد ريال) مي‏باشد که عليرغم پيگيري‏هاي حقوقي براي بخشي از آنها، تاکنون وصول نگرديده و از اين بابت صرفا مبلغ 58 ميليارد ريال زيان کاهش ارزش در حسابها منظور شده است. با توجه به موارد فوق احتساب زيان کاهش ارزش از بابت مطالبات فوق ضروري است، اما تعيين مبلغ دقيق آن در حال حاضر براي اين سازمان مقدور نمي‎باشد.
5. ه شرح يادداشت توضيحي 2-1-1-14، طبق قرارداد اوليه با شرکت ايريتک، پيمانکار عمليات ساخت و نصب پروژه کارخانه احياي مستقيم در شرکت فرعي صبا فولاد خليج‏فارس، مقرر بوده کارخانه مزبور در تاريخ اول ارديبهشت 1392 تکميل شود ليکن اين امر محقق نشده و کارخانه ياد شده با وضعيت 94/5 درصد تکميل در تاريخ 1397/3/12 به شرکت تحويل شده و پيمانکار مزبور متعهد به انجام به موقع کارهاي باقيمانده گرديده است. تاخيرات مزبور منجر به اختلاف حسابهاي في‎مابين و طرح ادعاهايي توسط طرفين عليه يکديگر گرديده که تا تاريخ اين گزارش آثار مالي آنها مشخص نشده و صورت تطبيق حسابهاي في¬مابين نيز تهيه نگرديده و پاسخ تأييديه درخواستي نيز دريافت نشده است. همچنين نسبت به شناسايي بخشي از داراييهاي ثابت، در سرفصل مزبور اقدام نشده و مبلغ 330 ميليارد ريال پرداختي از اين بابت به شرح يادداشت توضيحي 3-22، تحت سرفصل دريافتني‏هاي تجاري و ساير دريافتني‎ها (مطالبات از ايريتک) انعکاس يافته است. با توجه به مطالب ياد شده، تعديلاتي از بابت موارد فوق ضروري است که تعيين ميزان قطعي آن بدليل عدم دستيابي به اطلاعات مورد نياز براي اين سازمان ميسر نگرديده است.
6. اطلاعات مالي شرکت فرعي صنايع پتروشيمي مسجد سليمان (سهامي خاص) که با اطلاعات مالي ساير شرکتهاي گروه تلفيق شده و مبلغ 208ر68 ميليارد ريال از داراييها و مبلغ 866ر64 ميليارد ريال از بدهيهاي گروه را شامل مي‎شود، طبق صورتهاي مالي حسابرسي نشده شرکت مزبور مي‎باشد. با توجه به اهميت مبالغ صورتهاي مالي شرکت ياد شده و وجود مواردي از قبيل عدم تهيه صورتهاي مالي تلفيقي توسط شرکت مزبور عليرغم وجود 3 شرکت فرعي و وجود شواهدي مبني بر واگذاري ساختمان دفتر مرکزي سابق به غير و عدم انعکاس آن در حسابهاي شرکت، تعيين تعديلات احتمالي که در صورت دسترسي به صورتهاي مالي حسابرسي شده آن شرکت بر صورتهاي مالي گروه، ضرورت مي‎يافت براي اين سازمان مشخص نمي‎باشد.

7. به ‌نظر اين سازمان، به استثناي آثار موارد مندرج در بندهاي 4 و 5 و همچنين به استثناي آثار احتمالي مورد مندرج در بند 6، صورت‌هاي مالي ياد شده در بالا، وضعيت مالي گروه و شرکت سرمايه‌گذاري صندوق بازنشستگي کشوري (سهامي عام) در تاريخ 29 اسفندماه 1398 و عملکرد مالي و جريان‌هاي نقدي گروه و شرکت را براي سال مالي منتهي به تاريخ مزبور، از تمام جنبه‌هاي با اهميت، طبق استانداردهاي حسابداري، به نحو مطلوب نشان مي‌دهد.

8. اظهارنظر اين سازمان در اثر مفاد بندهاي 8 و 9 زير مشروط نشده است: -به شرح يادداشت توضيحي 2-6-21، در سنوات قبل تعداد 115 واحد آپارتمان در معالي آباد شيراز توسط شرکت فرعي صبا آرمه به مبلغ 112 ميليارد ريال از شرکت ابوظبي المشاريع خريداري گرديده که اسناد مالکيت آنها تاکنون بنام شرکت نشده است. ضمنا واحدهاي فوق‎الذکر در سال 1393 طي مبايعه نامه به شرکت آرمان تدبير آپادانا به مبلغ 275 ميليارد ريال واگذار گرديده و در اختيار خريدار مي‏باشد ليکن بعلت عدم امکان انتقال مالکيت قانوني واحدهاي مذکور، تاکنون مبلغ 212 ميليارد ريال اسناد دريافتني از خريدار وصول نشده است. همچنين اختلافات فيمابين با شرکت ايران سازه طرف مشارکت پروژه ولنجک درخصوص زمان تحويل پروژه و مشکلات تحويل اراضي پروژه تجاري – اقامتي زيتون در شرکت فوق به شرح يادداشت توضيحي 1-6-21، به نتيجه نرسيده است.
9. توجه مجمع عمومي صاحبان سهام را به يادداشت توضيحي 2-2-45، درخصوص مسائل مربوط به زمين منطقه ويژه صنايع معدني و فلزي خليج فارس جلب مي‎نمايد.

10. مسئوليت "ساير اطلاعات" با هيئت‌مديره شرکت است. "ساير اطلاعات"شامل اطلاعات موجود در گزارش تفسيري مديريت است. اظهارنظر اين سازمان نسبت به صورتهاي مالي، در برگيرنده اظهارنظر نسبت به "ساير اطلاعات"نيست و نسبت به آن هيچ نوع اطميناني اظهار نمي‌شود. درارتباط با حسابرسي صورتهاي مالي، مسئوليت اين سازمان مطالعه "ساير اطلاعات"به منظور شناسايي مغايرت‌هاي با اهميت آن با صورتهاي مالي يا با اطلاعات کسب شده در فرآيند حسابرسي و يا تحريف‌هاي بااهميت است. در صورتي که اين سازمان به اين نتيجه برسد که تحريف بااهميتي در "ساير اطلاعات"وجود دارد، بايد اين موضوع را گزارش کند. همانطورکه در بخش مباني اظهارنظر مشروط در بالا توضيح داده شده است، شرکت بايد بابت موارد مندرج در بند 4 و 5 اين گزارش درخصوص احتساب زيان کاهش ارزش بابت مطالبات و اصلاح حسابهاي في‎مابين شرکت فرعي صبافولاد خليج فارس با شرکت ايريتک، ساير اطلاعات(گزارش تفسيري مديريت) را تعديل نمايد، به همين دليل اين سازمان به اين نتيجه رسيده که مبالغ، يا ساير اقلام در گزارش مزبور از بابت بندهاي فوق به طور با اهميتي تحريف شده است. همچنين اين سازمان به دليل عدم دسترسي به اطلاعات لازم نتوانسته است شواهد حسابرسي کافي و مناسب درخصوص بند 6 اين گزارش در خصوص تعديلات احتمالي ناشي از ارائه صورتهاي مالي حسابرسي شده شرکت پتروشيمي مسجد سليمان بدست آورد از اين رو، اين سازمان نمي‏تواند نتيجه‏گيري کند که ساير اطلاعات در ارتباط با موضوعات فوق حاوي تحريف بااهميت است يا خير.

11. توجه مجمع عمومي صاحبان سهام را به هنگام تصميم گيري در خصوص تقسيم سود به آثار مالي بندهاي 4 الي 6 اين گزارش جلب مي‏نمايد.
12. در سال 1395 از طرف سهامدار اصلي، ميزان 17/17 درصد از سهام شرکت مديريت ارزش سرمايه‎گذاري (از شرکت‎هاي زير مجموعه سهامدار اصلي) به مبلغ اسمي به شرکت مورد گزارش واگذار شده بود. در سال مورد گزارش با اين استدلال که ارزش سهام مذکور در زمان واگذاري بيش از مبلغ فوق بوده، طبق نظر سهامدار اصلي معادل 2/69 درصد از سهام شرکت فوق به ارزش اسمي به سهامدار اصلي مسترد شده و مبلغ 824ر3 ميليارد ريال مطالبات شرکت مورد گزارش از سهامدار اصلي از حسابها حذف و به عنوان بهاي تمام شده سرمايه‎گذاري مذکور منظور شده است. اين سازمان نسبت به عمل مزبور توجيه نشده است.
13. همانطوريکه در يادداشت توضيحي 2-1-18، منعکس است، شرکت فرعي پارس سبا هنگ‏ کنگ که در راستاي کمک به تسهيل امور بازرگاني و کارگزار مالي شرکتهاي فرعي و وابسته فعاليت مي‏نمايد، فاقد هر گونه حساب بانکي در داخل و خارج از کشور مي‏باشد و تمامي نقل و انتقالات ارزي شرکت از طريق صرافي صورت پذيرفته است. در اين‏خصوص لزوم توجه به ريسک ناشي از نحوه معاملات و مراودات تجاري، وجوه ارزي حاصله و نحوه نگهداري آن تاکيد مي‌گردد. شايان ذکر است با توجه به مورد فوق و همچنين مورد مندرج در بند 4 اين گزارش و مبلغ 65 ميليارد ريال (معادل 618ر512 دلار) پرداختي شرکت فوق به شرکت حديث سازان غرب که وصول نشده و تضمين کافي ندارد (يادداشت توضيحي 3-3-22). گزارش حسابرس مستقل شرکت مذکور براي سال مالي مورد گزارش بصورت عدم اظهارنظر ارائه شده است.
14. عمليات شرکتهاي فرعي پيش‌ساخته سازان صبا آرمه بتن، سبااينترنشنال تردينگ، کارخانجات توليدي تهران و شرکت گرندليک دي ام سي در سال مالي مورد گزارش منجر به زيان گرديده و زيان انباشته شرکتهاي مذکور در پايان سال جمعا معادل 894 ميليارد ريال مي‏باشد. همچنين به شرح يادداشت توضيحي 4-22، مطالبات شرکت اصلي از بابت سود سهام سنوات قبل از شرکت لوله سازي اهواز به مبلغ 325 ميليارد ريال (با مالکيت 40% و داراي زيان انباشته) تا تاريخ اين گزارش وصول نشده و پيش‌پرداخت افزايش سرمايه به شرح يادداشت توضيحي 3-18، نيز شامل مبلغ 234 ميليارد ريال اقلام سنواتي مربوط به ساير شرکتهاي سرمايه‌پذير مي‌باشد که تاکنون تعيين تکليف نگرديده است.
15. پيگيري‌هاي شرکت جهت انجام تکاليف مقرر در مجمع عمومي عادي مورخ 1398/4/31 صاحبان سهام، با توجه به موارد مندرج در بندهاي 4، 5، 8، 13، 14 و 19 اين گزارش و موارد زير به نتيجه قطعي نرسيده است: الف-اخذ مفاصا حساب مالياتي براي عملکرد سالهاي 1378 الي 1381 شرکت اصلي از حوزه مالياتي بطور کامل. ب-بهره برداري بهينه اقتصادي و يا واگذاري و فروش کامل املاک راکد شرکتهاي فرعي صبا آرمه و سبا اينترنشنال.
16. به شرح يادداشت توضيحي 3-1-1-18، در سال مالي مورد گزارش معادل 5/27درصد سهام شرکت فرعي صنايع پتروشيمي مسجد سليمان (سهامي خاص) در قبال ساختمان دفتر مرکزي سابق شرکت مزبور (ملک فرمانيه ) که فروخته شده، از سهامداران شرکت مذکور بدون تعيين بهاي کارشناسي، تحصيل شده است.
17. معاملات مندرج در يادداشت توضيحي 3-44، بعنوان کليه معاملات مشمول ماده 129 اصلاحيه قانون تجارت که طي سال مالي مورد گزارش انجام شده و توسط هيئت مديره به اطلاع اين سازمان رسيده، مورد بررسي قرار گرفته است. در مورد معاملات مذکور، مفاد ماده فوق مبني بر کسب مجوز از هيئت مديره رعايت شده، ليکن مدير ذينفع نيز در رأي‎گيري شرکت نموده است. به استثناي معامله اشاره شده در بند 12 اين گزارش، نظر اين سازمان به شواهدي حاکي از اينکه ساير معاملات مزبور با شرايط مناسب تجاري و در روال عادي عمليات شرکت انجام نگرفته باشد، جلب نشده است.
18. گزارش هيئت‌مديره درباره فعاليت و وضع عمومي شرکت، موضوع ماده 232 اصلاحيه قانون تجارت، که به منظور تقديم به مجمع‌عمومي عادي صاحبان سهام تنظيم گرديده ، مورد بررسي اين سازمان قرار گرفته است. با توجه به رسيدگي‌هاي انجام شده و در نظر داشتن موارد مندرج در اين گزارش، نظر اين سازمان به موارد با اهميتي که حاکي از مغايرت اطلاعات مندرج در گزارش مذکور با اسناد و مدارک ارائه شده از جانب هيئت‌مديره باشد، جلب نشده است.
19. ضوابط و مقررات وضع شده توسط سازمان بورس و اوراق بهادار به شرح زير رعايت نشده است: 19-1افشاي صورتهاي مالي و گزارش تفسيري مديريت ميان دوره‌اي 6 ماهه حسابرسي شده و صورتهاي مالي سالانه حسابرسي شده شرکتهاي تحت کنترل در مهلت مقرر (بند 4 و 10 ماده 7 دستورالعمل اجرايي افشاي اطلاعات). 19-2تهيه گزارش تفسيري مديريت مطابق با ضوابط ابلاغي سازمان بورس و اوراق بهادار بطور کامل از جمله ارائه اطلاعات آينده‎نگر و تحليل‎هاي مديريتي (تبصره 8 بند 10 ماده 7 دستورالعمل اجرايي افشاي اطلاعات). 19-3افشاي اطلاعات 3، 6، 9 و 12 ماهه پرتفوي سرمايه‌گذاري‌ هاي شرکت تحت کنترلي که فعاليت اصلي آن سرمايه‌گذاري در اوراق بهادار مي‌باشد حداکثر 5 روزکاري پس از پايان دوره سه ماهه (بند 3-10 ماده 7 دستورالعمل اجرايي افشاي اطلاعات). 19-4بند 3 ماده 6 دستور‎العمل پذيرش اوراق بهادار مبني بر شناور بودن حداقل 15 درصد از سهام شرکت (توضيح اينکه سهام شناور شرکت در پايان دوره مورد گزارش حدود 14/6 درصد مي‏باشد). 19-5-مفاد دستورالعمل کنترلهاي داخلي درخصوص استفاده از روشهاي مدون جهت آموزش مستمر، پاداش‎دهي و اقدامات انضباطي براي مديران و کارکنان، مستند نمودن ساختار کنترلهاي داخلي و انجام آزمونهاي کنترلي و محتوا در مورد معاملات و مانده حسابها توسط واحد حسابرسي داخلي و تدوين دستورالعمل مربوط به نحوه استفاده از کامپيوترها. 19-6رعايت کامل مفاد دستورالعمل حاکميت شرکتي شرکتهاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در مواردي مانند استقرار فرآيند ارزيابي اثربخشي هيئت‌مديره و مديرعامل و ساير کميته‌هاي تخصصي در شرکت اصلي و شرکت‌هاي فرعي و وابسته و مستندسازي آنها، تشکيل کميته انتصابات تحت نظر هيئت‌مديره، تهيه و تصويب منشور هيئت‌مديره، ايجاد دبيرخانه مستقل هيئت‌مديره، افشاي حقوق و مزاياي مديران و درج رويه‌هاي حاکميت شرکتي و ساختار آن در گزارش تفسيري مديريت و پايگاه اينترنتي شرکت و ارائه گزارش اقدامات شرکت در رابطه با اصول راهبري شرکتي و ارزيابي ميزان تحقق برنامه‎هاي راهبردي در گزارش تفسيري مديريت.
20. در اجراي ماده 33 دستورالعمل اجرايي مبارزه با پولشويي توسط حسابرسان، رعايت مفاد قانون مبارزه با پولشويي و آئين‌نامه‌ها و دستورالعملهاي اجرايي مرتبط، در چارچوب چک‌ليستهاي ابلاغي مرجع ذيربط و استانداردهاي حسابرسي، توسط اين سازمان مورد ارزيابي قرار گرفته است. در اين خصوص به استثناي مفاد ماده 21 دستورالعمل مزبور و ماده 43 آئين نامه اجرايي مبني بر آموزش مستمر کارکنان و تهيه پيش‎نويس دستورالعمل‎هاي لازم براي اجراي قانون و آئين‎نامه‎هاي مربوط به منظور تشخيص عمليات و معاملات مشکوک و ابلاغ آن به کارکنان، اين سازمان به موارد بااهميت ديگري از عدم رعايت قوانين و مقررات ياد شده برخورد نکرده است.